برنج های ایرانی تنوع بالایی دارند که بر اساس منطقه کشت یا شکل ظاهری نام های مختلفی برای آنها تعیین شده است. با توجه به این که برنج، قوت غالب بسیاری از خانواده‌های ایرانی است و سهم وسیعی را در سبد غذایی ما دارد خوب است با شناخت برنج های ایرانی و اسامی و ویژگی های آنها کار انتخاب و خرید برنج ایرانی دلخواه را آسان نمود.
این مطلب شما را با گونه‌های مختلف برنج ایرانی، از پرطرفدارترین‌ها تا کمتر شناخته‌شده‌ها، آشنا می کند تا بتوانید برای خرید بعدی خود تصمیمی آگاهانه بگیرید.
معرفی انواع برنج های ایرانی؛ آشنایی با گونه های مختلف برنج ایرانی
در زیر فهرستی از برنج های مشهور و نام آشنای ایرانی وجود دارد که هر یک به خوبی معرفی شده و ویژگی های شاخص آن معرفی شده است. بیایید به سراغ برنج ها برویم.
۱. برنج هاشمی: عطر، طعم و محبوبیت بی‌رقیب
برنج هاشمی که اصالت آن به استان گیلان و تلاش‌های کشاورز پیشرو، آقای یوسف هاشمی‌زاده، بازمی‌گردد، امروزه در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان به صورت گسترده کشت می‌شود. این رقم به دلیل عطر و طعم فوق‌العاده و کیفیت پخت استثنایی، یکی از پرطرفدارترین برنج‌های ایرانی در داخل و خارج از کشور محسوب می‌شود.
دانه‌های بلند و یکدست هاشمی، به خوبی قد می‌کشند و ماندگاری بالای پس از پخت، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای مصارف خانگی و مهمانی‌ها تبدیل کرده است.
مقاومت بالای برنج هاشمی در برابر آفات و نیاز کمتر به سموم شیمیایی، آن را به عنوان یک محصول سالم و ارگانیک معرفی می‌کند. برنج هاشمی در دو نوع “سرد” و “گرم” موجود است و به دلیل عطر بی‌نظیر، اغلب به عنوان بهترین برنج عطری ایرانی شناخته می‌شود.
۲. برنج طارم: رایحه‌ای دلنشین از قلب شالیزار
برنج طارم نیز همچون هاشمی، ریشه‌ای کاملاً ایرانی دارد و نخستین بار در منطقه طارم زنجان به زیر کشت رفت. این برنج با عطر و طعم فراوان، به خصوص برای دوستداران برنج‌های معطر، انتخابی عالی است. بیشترین کشت این رقم در حال حاضر در استان مازندران انجام می‌شود، چرا که شرایط اقلیمی این استان برای رشد طارم بسیار مساعد است.
در میان انواع طارم، برنج طارم هاشمی با دانه‌های درشت‌تر و کیفیت پخت بهتر، به اصطلاح بیشتر “ری” می کند و بلندتر می‌شود. وجه تمایز اصلی آن با طارم عطری، عطر کمتر آن است که البته به هیچ عنوان نقطه ضعفی برای این برنج محسوب نمی‌شود.
۳. برنج علی کاظمی: کیفیت مطلوب با قیمتی مناسب
برنج علی کاظمی، نام خود را از کشاورزی پیشگام در شهرستان فومن گیلان گرفته که برای اولین بار این رقم را کشف و معرفی کرد. پس از آن مورد توجه کشاورزان دیگر نقاط استان گیلان قرار گرفت و در شالیزارهای مناطق دیگر کشت شد.
اگرچه دانه‌های آن نسبت به هاشمی و صدری دم‌سیاه کمی کوتاه‌تر هستند، اما کیفیت پخت بسیار خوب این برنج، این تفاوت را به خوبی جبران می‌کند. قیمت مناسب برنج علی کاظمی، آن را به یکی از پرمصرف‌ترین انواع برنج ایرانی برای استفاده روزمره تبدیل کرده است.
۴. برنج صدری گیلان (دم‌سیاه): اشرافی و خوش‌منظر
برنج صدری دم‌سیاه، یکی از ارقام باکیفیت و خاص برنج ایرانی است که عمدتاً در استان گیلان کشت می‌شود. این برنج به دلیل ویژگی‌های ظاهری منحصر به فرد خود، از جمله رنگ سفید مایل به کرم و دانه‌های کشیده، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
عطر و طعم دلنشین و ظاهر زیبا، صدری دم‌سیاه را به گزینه‌ای محبوب برای مجالس و مهمانی‌های خاص تبدیل کرده است، به همین دلیل به آن برنج اشرافی نیز می‌گویند. به دلیل کمیاب بودن و میزان بهره‌وری کمتر نسبت به سایر ارقام، این برنج معمولاً قیمت بالاتری دارد. علت نام‌گذاری “دم‌سیاه” نیز به رنگ سیاه ریشک (دم شلتوک) آن بازمی‌گردد.
۵. برنج شیرودی شمال: اقتصادی و باکیفیت برای مصارف گسترده
برنج شیرودی که گاهی با نام برنج استخوانی شیرودی شناخته می‌شود، از ارقام پرمحصول است و عمدتاً در استان مازندران کشت می‌شود. این برنج از نظر ظاهری شباهت زیادی به برنج هاشمی دارد و کارشناسان آن را از نظر کیفیت پخت با طارم هاشمی مقایسه می‌کنند.
کیفیت مطلوب و قیمت مناسب برنج شیرودی، آن را به گزینه‌ای اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه برای رستوران‌ها، مراکز اداری و مراسم تبدیل کرده است.
۶. برنج فجر: اصلاح‌شده و مقاوم برای بهره‌وری بیشتر
برنج فجر، نتیجه تلاش محققان در سال ۱۳۸۰ برای تولید رقمی مرغوب و پرمحصول است. این برنج با اصلاح ژنتیکی برنج‌های کم‌محصول و باکیفیت به دست آمده و هدف اصلی از تولید آن، افزایش بهره‌وری از زمین‌های کشاورزی بدون کاهش کیفیت برنج بوده است.
برخلاف تصور برخی افراد که آن را محصولی تراریخته و مضر می‌دانند، برنج فجر یک رقم اصلاح‌شده است که مقاومت بیشتری در برابر آفات دارد و محصول بیشتری را برای کشاورزان به ارمغان می‌آورد. دانه‌های این برنج متوسط و نوک‌تیز با رنگ سفید مایل به روغنی هستند و بسته به بذر کاشته‌شده، می‌توانند عطری یا بدون عطر باشند.
۷. برنج ایرانی بینام: ناشناخته‌ای با قابلیت تولید بالا
برنج بینام، نتیجه تغییرات ژنتیکی در برنج‌های ایرانی است و از قابلیت تولید بالایی برخوردار است؛ به این معنی که در یک سطح زیر کشت ثابت، محصول بیشتری نسبت به سایر ارقام می‌دهد.
این برنج پس از پخت، نرم و خوشمزه است، اما متاسفانه به جای قد کشیدن، گرد شده و پف می‌کند. شاید به همین دلیل است که چندان مورد استقبال قرار نگرفته و نسبتاً ناشناخته مانده است.
اسامی دیگر برنج‌های ایرانی
علاوه بر موارد ذکر شده، برنج‌های ایرانی دیگری نیز مانند کامفیروز، شمیم، شیروان چرداول، گرده، خزر و… وجود دارند که به صورت پراکنده در مناطق مختلف کشور کشت می‌شوند و نسبت به موارد ذکر شده از شهرت کمتری برخوردار هستند.
همچنین اسامی دیگر از برنج های ایرانی وجود دارد که صرفا نام یک گونه از برنج نیست بلکه بسته به شرایط و ویژگی های خاصی روی گونه های مختلف گذاشته می شود.
در ادامه این نوع از برنج ها معرفی شده است.
برنج کشت دوم: بی‌نقص‌ترین برنج ایرانی
اگر به دنبال بهترین برنج ایرانی هستید، لقب “بی‌نقص‌ترین برنج ایرانی” به برنج کشت دوم تعلق می‌گیرد. این برنج از لحاظ عطر، طعم، پخت و قد کشیدن، در رتبه‌ای بسیار بالاتر از سایر برنج‌های ایرانی قرار دارد. کشت دوم تنها در استان مازندران، به خصوص در شهرستان‌های بابلسر و فریدونکنار انجام می‌شود.
این مناطق به دلیل وجود آب‌بندان‌های مناسب و آب و هوای مرطوب، بستر ایده‌آلی را برای عمل آمدن این برنج فراهم می‌کنند. در سال‌های اخیر، برخی دیگر از شهرهای این استان نیز به کشت برنج کشت دوم روی آورده‌اند.
برنج دودی: میراثی با عطر و طعمی متفاوت
در گذشته، دودی کردن برنج روشی برای افزایش ماندگاری و خشک کردن آن بود. اگرچه امروزه این فرآیند با دستگاه‌های مکانیزه در کارخانه‌ها انجام می‌شود، اما برنج دودی به دلیل عطر و طعم متفاوت و منحصر به فرد خود، همچنان طرفداران زیادی در میان خانواده‌های ایرانی دارد.
برنج سرلاشه: کیفیتی قابل قبول با قیمتی مناسب
هنگام جداسازی سبوس در کارخانه، برخی از دانه‌های برنج به دلیل ظرافت یا شکستگی جزئی، از برنج کامل جدا می‌شوند. این برنج‌های شکسته شده بر اساس اندازه به دسته‌های سرلاشه و نیم‌دانه تقسیم می‌شوند.
برنج سرلاشه به دانه‌هایی گفته می‌شود که حدود دو سوم اندازه برنج معمولی هستند و معمولاً کمتر از ۱۰ درصد نیم‌دانه دارند. این برنج به دلیل قیمت مناسب و کیفیت قابل قبول، انتخابی محبوب برای استفاده روزانه است.
برنج قهوه‌ای: گنجینه‌ای از خواص غذایی
اگر به دنبال ارزش غذایی بالا هستید، برنج قهوه‌ای گزینه‌ای عالی است. این برنج به دلیل حفظ سبوس خود، سرشار از منگنز، سلنیوم، فسفر و ویتامین‌های گروه B است.
برای تولید آن، برنج را پیش از جداسازی شلتوک، در معرض بخار آب قرار می‌دهند تا املاح و مواد مغذی پوست به داخل دانه نفوذ کند. سپس شلتوک جدا شده و برنج حاصل که رنگی مایل به قرمز دارد، به عنوان برنج سبوس‌دار یا برنج قهوه‌ای شناخته می‌شود.
بهترین برنج ایرانی کدام است؟
کیفیت برنج ایرانی در تمامی انواع آن مثال‌زدنی است و به مراتب از رقبای خارجی خود پیشی می‌گیرد. به همین دلیل است که بسیاری به دنبال خرید برنج ایرانی هستند. اما اگر بخواهیم بهترین برنج ایرانی را انتخاب کنیم، بدون شک باید به سراغ استان‌های شمالی کشور، یعنی گیلان و مازندران برویم. این مناطق به دلیل موقعیت جغرافیایی و آب و هوای خاص، و داشتن شالیزارهایی با خاک کشاورزی درجه یک که کمتر به کود و سموم شیمیایی نیاز دارند، بهترین مناطق کشت برنج در ایران محسوب می‌شوند.
در میان شهرهای شمالی، شهرستان فریدونکنار در استان مازندران، به ویژه برای برنج کشت دوم فریدونکنار، شهرت فراوانی دارد. این رقم از بی‌همتاترین و باکیفیت‌ترین برنج‌های ایرانی است که طرفداران بی‌شماری دارد.
به طور کلی، برنج هاشمی و طارم به عنوان بهترین برنج‌های ایرانی شناخته می‌شوند. اما برنج های دم سیاه، علی کاظمی و برنج‌های کشت دوم (مثل برنج امراللهی کشت دوم و بینام کشت دوم) نیز از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده و به عنوان برنج‌های معطر و خوش‌طعم در ایران شناخته می‌شوند.
جمع بندی
بهترین برنج های دنیا در ایران کشت می شود و در میان برنج های ایرانی مرغوب ترین ها برای استان گیلان و مازندان است. در این مناطق انواع برنج از جمله هاشمی، طارم، صدری، شیرودی، فجر و … کشت می شود که بهترین نوع آن برنج هاشمی و طارم است که طبیعا قیمت بالاتری نسبت به دیگر برنج های ایرانی دارد.
در صورتی که قصد خرید برنج مرغوب ایرانی دارید پیشنهاد ما به شما برنج های هاشمی و دم سیاه داتام است. برنج های داتام برنج ایرانی اعلا و مجلسی است که کاملا یکدست است و عطر و مزه فوق العاده ای دارد.
سلام و عرض ادب.
برنج شیرودی ترکیبی از دو برنج طارم دیلمانی و خزر هستش. اسم این برنج از شهید علی اکبر شیرودی که از شهدای شهرستان تنکابن هستش برداشته شده. چون بهترین منطقه کشت این برنج در شهر تنکابن از استان مازندران هستش.
لطفا اسامی برنج های سالم ایرانی رو هم بنویسید
کلا چند نوع برنج ایرانی داریم؟ همه اش همینه یا باز هم وجود داره؟
سلام، برنج ایرانی انواع مختلفی دارد که در این مطلب صرفا معروف ترین ها معرفی شده است. اما به طور کلی برنج ایرانی چهار نوع اصلی طارم، صدری، پرمحصول و گرده دارد.