روغن زیتون یک ماده غذایی با ارزش است که خواص زیادی برای سلامتی بدن دارد و تأثیر آن بر بدن در تمامی آزمایشات پزشکی و تحقیقاتی ثابت شده است. همین موضوع باعث شده تا ما شاهد این باشیم که از روغن زیتون به عنوان طلا در بین انواع روغن ها یاد کنند.
اما با این حال روغن زیتون در صورت نگهداری نامناسب ممکن است مانند سایر مواد غذایی خراب شود. زیرا زیتون حاوی ترکیبات آنتی اکسیدان است که به جلوگیری از اکسیداسیون چربی ها کمک می کند و با گذشت زمان این ترکیبات آنتی اکسیدانی کاهش خواهند یافت و باعث در معرض قرار گرفتن اکسیداسیون می شوند.
انواع روغن زیتون
اکسیداسیون چربی ها، فرآیندی است که طی آن چربی ها با اکسیژن واکنش نشان می دهند و باعث تغییر طعم، رنگ و بوی روغن می شوند. در بین انواع روغن زیتون، گزینه فرابکر از ماندگاری کمتری نسبت به سایرین برخوردار است، زیرا این نوع روغن حاوی مقادیر بیشتری از آنتی اکسیدان ها می باشد که به جلوگیری از اکسیداسیون کمک می کنند.
با این حال، روغن زیتون فرابکر نیز دارای اسیدهای چرب غیر اشباع بیشتری نسبت به سایر انواع روغن زیتون می باشد و این اسیدهای چرب غیر اشباع، مستعد اکسیداسیون هستند.از طرفی اکسیداسیون چربی ها باعث کاهش ارزش غذایی روغن نیز خواهد شد.
بنابراین روغن زیتون را بر اساس میزان اسیدیته آن می توان به ۵ بخش تقسیم کرد:
- روغن زیتون بکر (pure) : این نوع روغن زیتون دارای اسیدیته بین ۲ تا ۳ درصد است.
- روغن زیتون فرابکر (extra virgin): این نوع روغن زیتون دارای کمترین میزان اسیدیته (کمتر از ۰.۸ درصد) است و بیشترین میزان آنتی اکسیدان ها را دارد.
- روغن زیتون فوق بکر (virgin) : این نوع روغن زیتون دارای اسیدیته بین ۰.۸ تا ۲ درصد است.
- روغن زیتون مخلوط (light) : این نوع روغن زیتون حاوی ۲۰ تا ۱۰۰ درصد روغن زیتون فرابکر است.
- روغن زیتون پخت و پز (cooking) : این نوع روغن زیتون حاوی کمتر از ۵۰ درصد روغن زیتون فرابکر است.
نحوه نگهداری صحیح روغن زیتون
بهترین مکان نگهداری روغن زیتون، قرار دادن آن در فضاهای سرد و تاریک مثل انبارهای قدیمی، و استفاده از بطری های تیره شیشه ای می باشد. محافظت از این روغن در برابر نور، گرما، رطوبت و همچنین خریداری آن به میزان مصرف، از جمله نکات مهمی محسوب می شود که باید به آن دقت کرد، چراکه تا حد زیادی می تواند به ماندگاری روغن زیتون کمک کند.
بنابراین مهمترین شرایط نگهداری روغن زیتون را می توان به صورت زیر بیان کرد:
ـ دمای خنک و تاریک: بهترین دما برای نگهداری روغن زیتون، دمایی بین ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتیگراد است که باید در محیطی تاریک باشد؛ چراکه چنین خصوصیاتی مانع از بین رفتن خواص روغن زیتون خواهد شد.
ـ بطری شیشه ای : روغن زیتون باید در بطری های شیشه ای تیره نگهداری شود، چراکه این بطری ها از ورود نور به روغن جلوگیری کرده و باعث حفظ تازگی روغن می شوند. بنابراین در صورت تهیه روغن زیتون با بطری های پلاستیکی، در اولین فرصت اقدام به تعویض آن با بطری های شیشه ای کنید.
ـ محیط خشک: روغن زیتون باید در محیطی خشک و بدون رطوبت نگهداری شود.
ـ بستن درب: درب بطری روغن زیتون همواره باید پس از هر بار استفاده، به طور محکم بسته شود.
عوامل مؤثر در ماندگاری روغن زیتون
ماندگاری روغن زیتون به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
ـ نوع روغن زیتون: همانطور که عرض شد روغن زیتون فرابکر دارای ماندگاری کمتری نسبت به سایر انواع روغن زیتون می باشد که همین موضوع باعث می شود مقادیر زیادی از آنتی اکسیدان در این نوع از روغن یافت شود که به جلوگیری از اکسیداسیون کمک خواهد کرد.
ـ دما: روغن زیتون همواره باید در محیطی خنک نگهداری شود، زیرا دمای بالا باعث تسریع فرآیند اکسیداسیون خواهد شد. بر همین اساس بهترین دما برای آن، چیزی بین ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتیگراد می باشد.
ـ نور: نور خورشید نیز باعث تسریع در فرآیند اکسیداسیون خواهد شد.؛ به همین منظور روغن زیتون باید در مکانی تاریک مثل بطری های شیشه ای تیره نگهداری شود.
ـ هوا: تماس روغن زیتون با هوا باعث تسریع فرآیند اکسیداسیون خواهد شد؛ به همین منظور توصیه می شود درب بطری روغن زیتون را پس از هر بار استفاده، محکم ببندید.
راه های تشخیص خرابی روغن زیتون
برای تشخیص روغن زیتون سالم از ناسالم راه حل هایی وجود دارد که در این بخش قصد داریم علائم خراب شدن روغن زیتون را برای شما بیان کنیم:
ـ تغییر طعم: از جمله نشانه های روغن زیتون سالم، دارا بودن طعم علفی و میوه زیتون در دهان، طعم فلفلی در پشت گلو و همچنین عدم باقی ماندن حالت روغنی در دهان می باشد. اما روغن زیتون فاسد، نه تنها این ویژگی ها را ندارد بلکه طعم تلخ یا تندی نیز به خود می گیرد.
ـ تغییر رنگ: روغن زیتون سالم سبز رنگ و یا مثل کاه زرد رنگ است که این تفاوت رنگ ها تنها به دلیل میزان کلروفیل موجود در زیتون هنگام فشرده سازی می باشد. اما روغن زیتون خراب ، رنگ کدر یا تیره ای به خود می گیرد.
ـ تغییر بو: بوی روغن زیتون سالم باید بویی شبیه به علف یا میوه زیتون تازه باشد، در صورتی که روغن زیتون خراب، بوی تند، بوی کپک و یا بدون بو می باشد.
روغن زیتون از یک میوه مفیدی به نام زیتون تهیه شده است، به همین منظور در صورتی که با روغن زیتون تاریخ گذشته و یا یکی از علائم خرابی روغن زیتون مواجه شدید، از مصرف خوراکی آن پرهیز کنید (چراکه ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی شود)؛ و به مصرف مالشی آن رو بیاورید.
مدت ماندگاری روغن زیتون
از زمانی که روغنِ زیتون به کمک دستگاه های مخصوص روغن گیری یا به صورت دستی گرفته می شود، حداکثر تا ۲۴ ماه ماندگاری خوراکی دارد. پس از ۲۴ ماه خاصیت خوراکی خود را از دست داده و قابلیت جدیدی به نام خاصیت درمانی (به صورت مالشی) به خود می گیرد.
حتماً شنیده اید که روغن زیتون یکی از بهترین روغن های درمانی به صورت ماساژ می باشد که کارایی فوق العاده ای در درمان دردهای مفصلی، کمردرد و زانودرد دارد. همچنین جزو برترین روغن ها در زمینه جوان سازی پوست و تقویت موی سر می باشد.
بنابراین هر مقدار از مدت زمان نگهداری روغن زیتون بگذرد، خواص آن نیز از بین نمی رود؛ بلکه تنها از یک قابلیت (خوراکی) به قابلیت دیگری (مالشی) تبدیل می شود.
کلام آخر
به طور کلی روغن زیتون به دلیل خواص بی شماری که دارد، برای بدن انسان بسیار مفید بوده و می توان از آن برای پخت و پز، سرخ کردن، دسر، سالاد و … استفاده کرد. به همین دلیل در این مقاله ترفندهایی برای شناخت روغن زیتون سالم ذکر شد که مهمترین آنها رنگ، بو و مزه روغن زیتون بود و شما با شناخت این عوامل می توانید غذاهای خوشمزه و سالم تری را برای خود تهیه کنید. بنابراین هنگام خرید روغن زیتون حتماً دقت داشته باشید که تاریخ تولید و انقضاء روی آن درج شده باشد.
اما در صورتی که به هر دلیلی تاریخ انقضا روی بطری روغن زیتون درج نشده بود، خودتان تاریخ خرید را روی آن یادداشت کنید تا بدانید تا چه تاریخی باید از آن به عنوان روغن خوراکی استفاده کنید. بعد از اتمام تاریخ انقضاء روغن را دور نریزید، چراکه از این مرحله به بعد می توانید از آن به عنوان یک روغن ماساژ برای درمان انواع بیماری ها نیز استفاده کنید.
بدون دیدگاه