راهنمای انتخاب بهترین کنجد برای روغن گیری

کسانی که تولیدکننده روغن کنجد هستند و از دانه های کنجد روغن گیری می کنند دنبال این هستند که بتوانند میزان روغن استخراج شده از کنجد را افزایش دهند. یعنی بتوانند از یک کیلو کنجد روغن بیشتری استخراج کنند. البته که این کار عملی نیست چون روغن دانه های کنجد مقدار مشخصی است و نمی توان روغنی بیش از آن از دانه بیرون کشید.

اما یک راه جایگزین وجود دارد. به جای این که دنبال روش های افزایش روغن دهی کنجد باشید بهتر است به دنبال کنجد هایی باشید که روغن دهی زیادی دارند. باید بتوانید بهترین کنجد برای روغن گیری را پیدا کنید که بالاترین میزان روغن دهی را داشته باشد.

برای این منظور نکات و مولفه هایی وجود دارد که به شما کمک می کند. پس با ما همراه باشید و این مطلب را تا انتها مطالعه کنید تا در پایان بتوانید به راحتی بهترین و مناسب ترین کنجد را برای روغن گیری پیدا کنید.

مولفه های مهم و موثر در انتخاب کنجد مناسب برای روغن گیری

برای پیدا کردن بهترین کنجد برای روغن گیری لازم است به مولفه های مختلفی توجه شود. مولفه هایی که در میزان روغن تولیدی، رنگ روغن، کیفیت آن، عطر و طعم روغن و … موثر است.

در ادامه برخی از مولفه های موثر در کیفیت روغن تولیدی از کنجد معرفی شده که به شما کمک می کند تا کنجد مناسب برای روغن گیری را بشناسید.

۱- میزان روغن دهی دانه

اولین و مهم ترین مولفه برای انتخاب کنجد مناسب برای گرفتن روغن میزان روغن دهی آن است. طبیعتا هر کسی به دنبال این است که بیشترین روغن را از دانه های کنجد بگیرید. لذا از این جهت دانه کنجدی مناسب روغن گیری است که بیشترین میزان روغن دهی را داشته باشد.

درصد روغن دهی دانه های کنجد موجود در بازار معمولا ۴۰ تا ۵۰ درصد است. یعنی تقریبا نیمی از دانه کنجد را روغن تشکیل داده است که می توان آن را استخراج کرد.

۲- رنگ کنجد

معمولا مردم دنبال روغن های شفاف و زلال هستند که رنگ روشن و طلایی داشته باشد. اگر رنگ روغن حاصل از دانه های کنجد تیره یا کدر باشد اقبال کمی نسبت به آن وجود خواهد داشت. پس از این جهت کنجدی برای روغن گیری مناسب است که روغن حاصل از آن روشن و زلال باشد.

رنگ کنجد بر طعم و رنگ روغن استخراج شده تأثیرگذار است. همانطور که کنجد سفید رنگ روشنی دارد روغن حاصل از آن نیز روشن خواهد بود. کنجد سیاه هم به دلیل داشتن رنگ تیره روغنی تیره رنگ به دست می دهد.

۳- عطر و عطم کنجد

برخی از کنجدها عطر و طعم و زیادی دارند. این عطر و طعم غلیظ برای مصرف مستقیم دانه بسیار خوب است اما برای روغن گیری همیشه خوب نیست. کنجد دارای عطر زیاد در روغن گیری هم این عطر و طعم زیاد را به روغن خود منتقل می کند. لذا هنگام آشپزی با روغن کنجد مزه و طعم زیادی از کنجد در غذا وارد می شود که با ذائقه خیلی ها سازگار نیست.

به طور کلی کنجد سفید طعم ملایم تری دارد و طبیعتا طعم روغن آن ملایم خواهد بود. کنجد قهوه ای طعمی قوی تر نسبت به کنجد سفید دارد و روغن آن هم طعمی قوی تر دارد. کنجد سیاه دارای طعم و عطر بسیار قوی است و این عطر و مزه غلیظ در روغن آن نیز مشخص می شود.

این مورد سلیقه ای است. اگر به مزه کنجد علاقه دارید برای شما کنجد دارای عطر زیاد مناسب روغن گیری است. اگر هم نمی خواهید مزه کنجد در غذا وارد شود باید دنبال کنجد با عطر کم باشید تا از آن روغن گیری کنید.

مولفه های موثر در میزان روغن دهی کنجد

میزان روغن دهی کنجد یک مولفه بسیار مهم در انتخاب روغن مناسب روغن گیری است. کاملا طبیعی است که هر فردی به دنبال استخراج بیشترین روغن از کنجد باشد. بنابراین کنجدی برای استخراج روغن انتخاب می شود که بیشترین میزان روغن دهی را داشته باشد.

میزان روغن دهی کنجد به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از آنها در بخش پایین ذکر شده است.

۱- اندازه دانه

دانه های کنجد بسته به نژاد و محل کشت اندازه های مختلفی دارند که از ریز تا درشت آن موجود است. میزان روغن دهی کنجد با اندازه آن رابطه معکوس دارد. به عبارتی هرچه کنجد کوچکتر باشد روغن دهی آن بیشتر است. لذا کنجد ریز روغن بیشتری نسبت به کنجد درشت تولید می کند

۲- تازه بودن

تازگی مواد غذایی اهمیت زیادی در کیفیت آنها دارد. این موضوع در مورد روغن کنجد هم صدق می کند. کنجد تازه بیشترین حجم روغن را به دست می دهد که روغن حاصل از آن در بهترین و باکیفیت ترین وضعیت قرار دارد. هرچه دانه کنجد بیشتر بماند از میزان روغن دهی و کیفیت روغن آن کاسته می شود. حتی ممکن است کنجد کهنه به کلی طعم و بوی خود را از دست داده و روغن بسیار کم و بی کیفیتی تولید کند.

۳- نژاد یا گونه گیاهی

در محصولات گیاهی نژاد گیاه بسیار مهم است و تاثیر زیادی روی ویژگی های محصول دارد. به عنوان مثال برنج هاشمی و طارم دو گونه مختلف از برنج ایرانی هستند که هر یک بر اساس نژاد و گونه خود ویژگی های خاصی مثل عطر و طعم و پخت خوب دارد.

دانه های کنجد هم بر اساس نژاد و گونه خود دارای ویژگی های خاصی هستند. برخی از نژادهای کنجد روغن دهی بالایی دارد و برخی نژادها روغن دهی کم اما عطر و طعم قوی دارند.

۴- محل کشت

منشا گیاه یا همان محل کشت مکانی است که گیاه کنجد در آنجا کشت شده است. آب و هوای محل کشت، کیفیت خاک، نوع آب مصرفی و … مواردی است که باعث می شود محل کشت گیاه روی کیفیت دانه کنجد تاثیر گذار باشد. اگرچه در این مورد نژاد گیاه هم تاثیر گذار است.

به عنوان مثال کنجد ایرانی عطر و بوی زیادی دارد اما روغن دهی آن کم است. در مقابل کنجد افغانستانی و پاکستانی به نسبت میزان روغن دهی بالایی دارد اما عطر و بوی آن کم است. کنجد هندی هم چیزی میان این دو است. طعمی ملایم و روغن دهی متوسط.

انواع کنجد از نظر میزان روغن دهی و محل کشت

دانه های کنجد برخلاف تصور عموم تنها کرم رنگ نیستند بلکه در سه نوع سفید (کرم)، قهوه ای و سیاه وجود دارند که در مناطق جغرافیایی مختلف کشت می شوند. کنجد کشت شده در هر یک از مناطق جغرافیایی از نظر کیفیت، عطر و مزه و میزان روغن دهی با دیگری تفاوت دارد.

در بخش بعد برخی از گونه های کنجد که در مناطق جغرافیایی مختلف در دنیا کشت می شوند و در بازار ایرانی وجود دارند معرفی شده است.

• کنجد ایرانی
• کنجد هندی
• کنجد پاکستانی
• کنجد افغانستانی
• کنجد چینی
• کنجد نیجریه ای
• کنجد سودانی

در جدول زیر میزان روغن دهی و عطر و مزه گونه های مختلف کنجد ذکر شده است که می توان برای شما مفید باشد.

نوع کنجد	میزان روغن دهی	عطر و مزه	مناسب روغن گیری
ایرانی	کم	زیاد	❌
هندی	متوسط	متوسط	❌
پاکستانی	زیاد	کم	✅
افغانستانی	زیاد	کم	✅
چینی	کم	زیاد	❌
نیجریه ای	زیاد	زیاد	✅
سودانی	متوسط	زیاد	❌

در مورد جدول فوق ذکر این نکته حائز اهمیت است که تفاوت میزان روغن دهی کنجدها و کم یا زیاد بودن آنها به معنی تفاوت فاحش نیست بلکه تفاوت ها تنها در چند درصد است. در ضمن محل کشت کنجد و میزان روغن دهی آن هیچ ارتباطی به نوع روغن کنجد (بکر یا فرابکر بودن) ندارد و آن مسئله دیگری است.

بهترین کنجد برای روغن گیری کدام است؟

در بخش بالا مولفه های مهم و موثر در انتخاب کنجد مناسب برای روغن گیری بررسی شد. با توجه به مولفه های فوق به عنوان نتیجه گیری می توان گفت که از میان کنجد های موجود در بازار کنجد پاکستانی و افغانستانی بهترین کنجدها برای روغن گیری هستند. به این دلیل که میزان روغن دهی آنها بالای ۵۰ درصد است. یعنی نصف وزن کنجد را روغن می دهد.

علاوه بر درصد بالای روغن دهی این دو کنجد که آنها را برای روغن گیری مقرون به صرفه کرده است عطر و مزه کم و متعادل آنها نیز باعث می شود روغن کنجد تولید شده هنگام طبخ یا سرخ کردن غذا مزه غذا را تحت تاثیر قرار ندهد.

فارغ از این دو مورد کنجد سفید پاکستانی به دلیل داشتن رنگ روشن تر، روغن شفاف و روغن تری هم تولید می کند که برای عموم مردم جذاب تر است. کنجد نیجریه هم همچون کنجد پاکستان روغن دهی بالایی دارد اما عطر و مزه آن زیاد است و تنها برای کسانی که علاقه به بوی کنجد دارند مناسب است.

در مقابل کنجد ایرانی درصد روغن دهی کمتری دارد و مزه و بوی آن شدیدتر است که برای بیشتر مردم قابل تحمل نیست. از این حیث روغن گیری از دانه های کنجد ایرانی مقرون به صرف نیست.

هر یک کیلو کنجد چقدر روغن میدهد؟

میزان روغن دهی کنجد به نوع کنجد و محل کشت آن بستگی دارد اما همانطور که پیش تر ذکر شد درصد روغن دهی کنجد بین ۴۵ تا ۵۰ درصد است و در بهترین حالت به ۵۵ درصد می رسد. بنابراین هر کیلو کنجد تقریبا ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم روغن می دهد و این مقدار در بهترین حالت به ۵۵۰ گرم می رسد.

نتیجه گیری

دانه های کنجد از جهات مختلف با هم تفاوت دارند که یکی از آنها میزان روغن دهی، رنگ و عطر و مزه کنجدهای کشت شده در مناطق مختلف با حدودی با هم متفاوت است. همین باعث شده کنجد برخی مناطق برای روغن گیری مناسب باشد و کنجد مناطقی دیگر برای مصرف خام یا ارده گیری.

برای روغن گیری از کنجد باید به سه مولفه درصد روغن دهی، رنگ روغن و مزه روغن حاصل توجه کرد و بر اساس آن کنجد مناسب برای گرفتن روغن را انتخاب کرد. اما به طور کلی کنجد افغانستانی و پاکستانی به دلیل عطر متعادل و روغن دهی بالا به عنوان گزینه مناسب برای روغن گیری مورد استفاده قرار می گیرند.

در پایان به شما توصیه می شود که اگر به دنبال خرید روغن کنجد خالص و اصل برای سرخ کردن و طبخ غذا هستید بهترین گزینه برای شما روغن های خالص و طبیعی داتام است که از بهترین و مرغوب ترین دانه های کنجد تهیه شده است.