معمولا کسانی که به دنبال روغن گیری از کنجد در خانه هستند یا قصد راه اندازی کسب و کار تولید و فروش روغن کنجد را دارند می خواهند بدانند که هر کیلو دانه کنجد چقدر روغن کنجد تولید می دهد. به عبارتی می خواهند درصد روغن دهی دانه های کنجد را بدانند.
خب درصد روغن دهی یکی از مولفه های اساسی در کنجد و دیگر دانه های روغنی است که برای کسانی که به دنبال تولید و استخراج روغن کنجد هستند اهمیت بسزایی دارد. میزان روغن دهی کنجد اگرچه به عوامل مختلفی از جمله نوع کنجد، کیفیت آن و نحوه روغن گیری بستگی دارد اما می توان تخمینی از آن را ارائه کرد.
در ادامه این مطلب ضمن پاسخ به این سوال که هر کیلو روغن کنجد چقدر روغن می دهد، توضیحات کامل تری در مورد میزان روغن دهی دانه های کنجد ارائه شده که حتما برای شما مفید است.
از هر کیلو کنجد چه مقدار روغن کنجد بدست می آید؟
با صرف نظر از تفاوت کنجدها با هم می توان گفت که با استفاده از دستگاه پرس سرد هر یک کیلو کنجد به طور میانگین بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم روغن می دهد. یعنی درصد روغن دهی کنجد حدودا بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است و تقریبا نیمی از کنجد به روغن تبدیل می شود. در خصوص میزان روغن دهی کنجد به لیتر هم باید گفت که هر کیلو کنجد ۴۳۰ تا ۵۴۰ میلی لیتر روغن بدست می دهد. علت ارائه عدد تقریبی وجود تفاوت در دانه های کنجد و نحوه روغن گیری از آن است.
همانطور که ذکر شد مولفه های متعددی در میزان روغن دهی کنجد دخیل هستند و درصد روغن دهی کنجدهای مختلف با ویژگی های مختلف با هم تفاوت دارد. کیفیت دانه، نژاد آن و میزان رطوبت کنجد همگی روی میزان روغن ذخیره شده در داخل دانه موثر هستند. علاوه بر این کیفیت دستگاه روغن گیری و بوجاری دانه ها هم در درصد روغن استخراج شده از کنجد تاثیر زیادی دارند.
بوجاری به فرآیند پاکسازی و تمیز کردن دانه ها از پوست و ساقه گفته می شود. منظور از بوجاری دانه های کنجد وضعیت پاکسازی آنها از آشغال و ضایعات است که در میزان روغن دهی اثر گذار است.
یک کیلو روغن کنجد چند لیتر است؟ (وزن هر لیتر روغن کنجد)
وزن یک لیتر روغن کنجد ۹۲۰ گرم است. به دلیل این که روغن مایع است از لیتر به عنوان واحد اندازه گیری آن استفاده می شود نه کیلوگرم. به همین جهت محصولات روغنی از جمله روغن کنجد که در فروشگاه ها به فروش می رسد به لیتر اندازه گیری شده اند و معمولا یک لیتری هستند.
اما مردم که بیشتر با واحد کیلوگرم کار می کنند تصورشان این است که بطری های روغن کنجد یک کیلویی است. این دقیقا یکی از مشکلات عمده مردم برای خرید روغن کنجد است. بطری روغن یک لیتری را به عنوان یک کیلویی خریداری می کنند که ۸۰ گرم تفاوت دارد و محاسبات قیمت آنها را حدودا ۹ درصد تغییر می هد. یعنی قیمت روغن ۹ درصد بیشتر از مقدار محاسبه شده توسط خریدار است.
برای تولید یک کیلو روغن کنجد چقدر کنجد نیاز است؟
در بخش قبل ذکر شد که میزان روغن قابل استحصال از دانه های کنجد بین بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است. به عبارتی می توان نیمی از کنجد را به روغن تبدیل کرد. بنابراین برای تهیه یک کیلو روغن کنجد بکر لازم است بین ۲ تا ۲.۵ کیلوگرم (۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ گرم) کنجد برای روغن گیری داشته باشیم.
اگر بخواهیم مقدار روغن را به لیتر حساب کنیم یعنی ببینیم برای تهیه یک لیتر روغن کنجد چقدر دانه احتیاج است ابتدا باید وزن یک لیتر روغن کنجد را پیدا کنیم. وزن یک لیتر روغن کنجد ۹۲۰ گرم است. با توجه به درصد روغن دهی دانه های کنجد باید حدودا ۱.۸ تا ۲.۳ کیلوگرم (۱۸۰۰ تا ۲۳۰۰ گرم) کنجد داشته باشیم تا بتوانیم یک لیتر روغن کنجد تولید کنیم.
چند نکته مهم در مورد روغن گیری از کنجد
در این بخش چند نکته مهم و کاربردی در مورد کنجد، روغن کنجد و روغن گیری از کنجد ذکر شده است که مطالعه آن خالی از لطف نیست.
۱. برخی تصور می کنند که هرچه دانه کنجد کوچک تر باشد روغن کمتری از آن استخراج می شود در حالی که اینطور نیست و این تصور اشتباه است. علت این است که دانه کنجد چه بزرگ باشد و چه کوچک نسبت مشخصی روغن در آن وجود دارد که حدودا ۵۰ درصد است. این نسبت با اندازه دانه تغییر پیدا نمی کند. تشخیص دقیق میزان روغن موجود در دانه های کنجد تنها در آزمایشگاه قابل انجام می باشد.
۲. در روغن گیری به روش پرس سرد در هر صورت حدود ۱۰ درصد روغن در کنجاله (تفاله کنجد روغن گیری شده) باقی می ماند.
۳. رطوبت کنجد با میزان روغن دهی آن رابطه عکس دارد. هرچه رطوبت کنجد کمتر باشد درصد روغن دهی آن بیشتر است. البته این مقدار بسیار ناچیز است که تنها در تولیدات حجم بالای کارخانه ای قابل توجه است و برای سطوح فروشگاهی یا خانگی قابل چشم پوشی است.
۴. زمان انتخاب کنجد برای روغن گیری باید بیشتر روی بوجاری کنجد و عطر و طعم آن تمرکز کرد. بوجاری روی میزان روغن دهی اثر گذار است و عطر و طعم روی کیفیت روغن بدست آمده تاثیر می گذارد.
۵. درصد روغن دهی کنجد با استفاده از دستگاه های پرس گرم کمی بیشتر از میزان روغن دهی با روش پرس سرد است اما در روش پرس گرم خواص روغن کنجد کاهش پیدا کرده یا بکلی از بین می رود.
۶. کنجاله خروجی از دستگاه باید تقریبا خشک باشد. چرب بودن کنجاله کنجد به معنی وجود روغن در آن است که به نحوه روغن گیری بر می گردد.
اطلاعات و مولفه های کاربردی کنجد و روغن کنجد
تمام اطلاعات و مولفه های کاربردی روغن کنجد که در بخش های فوق اعلام شده اند به صورت جمع بندی شده در جدول زیر قرار گرفته است.
| درصد روغن دهی کنجد | ۴۰ تا ۵۰ درصد |
| روغن باقی مانده در کنجاله | حدود ۱۰ درصد |
| وزن روغن قابل استخراج از هر کیلو کنجد | ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم |
| حجم روغن قابل استخراج از هر کیلو کنجد | ۴۳۰ تا ۵۴۰ میلی لیتر |
| کنجد لازم برای تولید یک کیلو روغن | ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ گرم |
| کنجد لازم برای تولید یک لیتر روغن | ۱۸۰۰ تا ۲۳۰۰ گرم |
| وزن هر لیتر روغن کنجد | ۹۲۰ گرم |
جمع بندی
روغن کنجد قابل استحصال از دانه های کنجد به کیفیت کنجد، بوجاری آن و نحوه روغن گیری بستگی دارد که مقدار آن به طور متوسط بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است یعنی از هر کیلو کنجد ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم روغن کنجد بدست می آید. روش روغن گیری هرچه بهتر باشد باز هم حدود ۱۰ درصد روغن در داخل کنجاله باقی می ماند. برای تولید روغن کنجد بهتر است به بوجاری و عطر و مزه آن توجه بیشتری شود تا حجم و کیفیت روغن تولید شده بیشتر باشد.
بدون دیدگاه